هوگو رافائل چاوز فریاس (به اسپانیایی: Hugo Rafael Chávez Frías) (زاده ۲۸ ژوئیه ۱۹۵۴) پنجاه و سومین رئیس جمهور ونزوئلا است. چاوز به عنوان رهبر «انقلاب بولیواری» شناخته می‌شود و به خاطر سیاستهای سوسیال دموکراتیک و ضدیتش با جهانی‌سازی نئولیبرالی و سیاست خارجی ایالات متحده مشهور است. او موسس حزب چپگرای «جنبش جمهوری پنجم» است که در حال حاضر (دسامبر سال ۲۰۰۷) در ونزوئلا در قدرت است.

برنامه های پوپولیستی چاوز

هوگو چاوز با هدف بهبود وضعیت رفاهی مردمان کشورش و کاهش اختلاف شدید طبقاتی برنامه‌های پوپولیستی را در اقتصاد ونزوئلا به اجرا درآورد. موفقیت کوتاه مدت این برنامه‌ها به تحول چشمگیری در زندگی جمعیت فقیر ونزوئلا منجر شده و او را به صورت قهرمان ملی مردم آمریکای لاتین درآورده‌است.

از اصلاحات چاوز در اقتصاد ونزوئلا می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ملی کردن برخی از صنایع بزرگ و پربازده / کاهش قدرت شرکت‌های چندملیتی و محدودیت در فعالیت‌های آن‌ها / ساختن صدها هزار خانه ارزان قیمت در نقاط مختلف کشور و واگذاری آن‌ها به مردم / مبادله پایاپای نفت مهمترین منبع درآمد ارزی ونزوئلا با محصولات و خدمات کشورهای وارد کننده نفت؛ به طور مثال ونزوئلا در ازای نفتی که در اختیار کوبا قرار می‌دهد. از پزشکان و معلمان کوبایی برای توسعه کشور استفاده می‌کند. / افزایش روابط اقتصادی با ایالات متحده آمریکا، به طوری که آمریکا با اختلاف بسیار زیادی به مهمترین شریک تجاری این کشور تبدیل شده‌است.

شکست در همه‌پرسی ونزوئلا

در همه پرسی خبرساز سال ۲۰۰۷ هوگو چاوز برای افزایش اختیارات خود پیشنهاد تغییرات گسترده‌ای را در ده‌ها ماده از قانون اساسی ونزوئلا داده بود. در قانون اساسی جدید محدودیت تصدی مقام ریاست جمهوری، که در حال حاضر حد اکثر دو دوره متوالی تعیین شده، برداشته می‌شد. از دیگر تغییرات مهم پیشنهادی هوگو چاوز، می‌توان به لغو استقلال بانک مرکزی ونزوئلا و قرار گرفتن آن تحت نظر رئیس جمهوری اشاره کرد.نهایتا در همه‌پرسی ۳ دسامبر ۲۰۰۷ میلادی ۵۱٪ شرکت کنندگان در انتخابات به درخواست وی برای تغییر در قانون اساسی ونزوئلا رای مخالف دادند.

سیاست خارجی

هوگو چاوز در دوران ریاست جمهوری خود سیاست خارجی خود را برپایه دیپلماسی نفتی قرار داد. او در ۲۰۰۷ پیشنهادی ارائه کرد که مطابق با آن برخی از کشورهای آمریکای جنوبی و آمریکای لاتین این امکان را یافتند که بهای ۴۰ درصد از نفت خریداری شده از ونزوئلا را برای ۲۵ سال، با سود تنها یک درصد، عقب بیاندازند.منتقدان چاوز او را متهم می‌کنند از ثروت نفتی کشور برای گسترش نفوذ سیاسی خود و دولت کوبا در سراسر منطقه استفاده می‌کند.چاوز میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی ونزوئلا را در کشورهای دیگر آمریکای لاتین سرمایه گذاری یا صرف کمک به بازپرداخت بدهی کشورهایی چون آرژانتین و برزیل کرد.در نوامبر سال ۲۰۰۷ میلادی ودر اجلاسی در شیلی هوگو چاوز،در حضور نخست وزیر وقت اسپانیا خوزه لوئیز زاپاته رو و پادشاه اسپانیا، در سخنانی خوزه ماریو ازنار را فاشیست خطاب کرد.علی رغم تذکر زاپاته رو به چاوز، او بر سخنان خود اصرار ورزید که درنهایت پادشاه اسپانیا با گفتن جمله «چرا خفه نمی‌شی؟» به این سخنان واکنش نشان داد چاوز اعلام کرد که این جمله را نشنیده‌است.در سال ۲۰۰۷ هوگوچاوز اعلام کرد که از دولتهای اروپایی و آمریکا خواهد خواست گروه شورشی چپی فارک در کلمبیا را تروریست قلمداد نکنند.رئیس جمهور کلمبیا در واکنش به این موضوع اعلام کرد که اعضای فارک تروریستهایی هستند که برای براندازی دولتی که به شیوه‌ای دموکراتیک انتخاب شده، با قاچاق کوکائین هزینه عملیات خود را تامین می‌کنند، کودکان را بکار می‌گیرند و مین کار می‌گذارند. او سعی بر نزدیکی با افرادی چون فیدل کاسترو،محمود احمدی نژد و ولادیمیر پوتین کرد،او در سال ۲۰۰۰ درطی سفر خود به ده کشور عضو اپیک با صدام حسین رئیس جمهور وقت عراق دیدار کرد.

سیاست اقتصادی

در طول ریاست جمهوری چاوز در بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۴ رشد اقتصادی ونزوئلا به ۱٫۲٪ سقوط کرد.ولی با افزابش درآمدهای نفتی و پایان اعتصابات در صنعت نفت ونزوئلا رشد اقتصادی افزایش پیدا کرد ودر سال ۲۰۰۴ به ۱۸٪ رسید.در سال ۲۰۰۷ صادرات نفت وگاز ۹۰٪ صادرات ونزوئلا را تشکیل می‌داد.در سال ۲۰۰۶ تجارت با ایالات متحده آمریکا ۵۳٪ کل تجارت ونزوئلا را تشکیل می‌داد.میزان تورم در سال ۲۰۰۸، ۳۱٫۴٪ بود.هوگو چاوز در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد که ونزوئلا باید از بانک جهانی خارج شود.پس از ملی شدن یک پروژه نفتی در ونزوئلا،وخروج شرکت آمریکایی اکسون موبیل از این پروژه این شرکت بوسیله شکایت‌هایی در کشورهای انگلیس،هلند و آمریکا موفق به مسدود سازی ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌های شرکت نفت دولتی ونزوئلا شد.

رابطه با رسانه‌ها

در سال ۲۰۰۵ چاوز شبکه تلویزیونی TeleSUR را برای رقابت با شبکه منطقه‌ای سی ان ان به نام CNN en Español راه اندازی کرد.در سال ۲۰۰۶ چاوز پروانه اجازه پخش امواج رادیویی شبکه تلویزیونی RCTV دومین شبکه تلویزیونی ونزوئلا را به اتهام حمایت از کودتا برعلیه دولت، تمدید نکرد. ویک شبکه تلویزیونی دولتی جایگزین آن شد.دهها هزار تن از مردم ونزوئلا در تظاهراتی این اقدام را محکوم کرد ه وآن را تلاشی برای خاموش کردن صدای مخالفان دانستند.